Laatste screening: september 2025
Het Beter Leven keurmerk is opgezet door de Dierenbescherming. Het keurmerk geeft met 1, 2 of 3 sterren aan hoe diervriendelijk dieren zijn gehouden voor de productie van vlees, eieren en zuivel. Meer sterren betekent dat meer aanpassingen zijn gedaan om het welzijn van de dieren te verbeteren. De grootste verschillen tussen de drie niveaus zitten in de ruimte die de dieren krijgen en of de dieren naar buiten kunnen.
Hier kijken we naar het eisenpakket met 1 ster voor vleesvarkens.
Eerder stelde het Beter Leven keurmerk geen milieueisen aan vleesproductie. Dat is nu veranderd en in het eisenpakket voor vleesvarkens zet de Dierenbescherming enkele eerste stappen om de milieubelasting te beperken, zoals op het gebied van energie en klimaat. Deze eisen zijn nog weinig ambitieus in vergelijking met de gangbare praktijk. De milieueisen zijn ongeveer hetzelfde voor de oplopende sterrenniveaus van het keurmerk. Zo mag op het varkensbedrijf geen gas uit vergiste mest worden omgezet naar elektriciteit, omdat hierbij veel warmteverlies optreedt en het daarom geen efficiënt proces is. Alle in het varkensvoer aanwezige soja en oliepalm moeten van gecertificeerde productiesystemen afkomstig zijn. Op andere milieuaspecten zijn wel eisen gesteld, maar omdat die pas na een jaar (of later) in werking treden, tellen ze niet mee voor deze beoordeling.
Met Beter Leven 1 ster hebben de vleesvarkens het iets beter ten opzichte van de situatie in gangbare stallen. De eisen zijn gedetailleerd opgesteld en er zijn specifieke eisen voor de verschillende levensfasen van de varkens. Onder Beter Leven 1 ster worden de varkens in groepen van minstens 20 dieren gehouden en (behalve in het kraamhok) moeten zij vrije bewegingsruimte hebben. Per dier hebben zij iets meer leefoppervlak dan in gangbare stallen. Het keurmerk schrijft voor dat er daglicht in de stallen komt. Ook moet er in de stallen afleidingsmateriaal aanwezig zijn die voorziet in de natuurlijke behoefte van het varken om te kunnen onderzoeken. De regels voor dit materiaal zijn dezelfde als waar ook de wet naar verwijst: het gaat om verschillende materialen en de varkens moeten het kunnen opeten, erop kunnen kauwen, erin kunnen wroeten en het kapot kunnen maken. Ook is het belangrijk dat het materiaal telkens weer nieuw en anders is zodat de varkens nieuwsgierig blijven, en het moet voor meerdere varkens tegelijk beschikbaar zijn. Onder het Beter Leven keurmerk met 1 ster is een uitloop naar buiten (net als gangbaar) niet verplicht.
Beter Leven 1 ster stelt dat structurele oorzaken voor staartbijten moeten worden tegengegaan en bij eventueel couperen van de staart (wat alleen is toegestaan met verklaring van een dierenarts) moet een minimaal voorgeschreven staartlengte behouden blijven. Het transport naar de slachterij mag maximaal 8 uur duren, wat betekent dat de dieren ook buiten Nederland mogen worden geslacht. Wel mag alleen gebruik worden gemaakt van slachterijen waar alle dieren (dus ook niet-Beter Leven) verdoofd worden geslacht.
De duurzaamheidseisen van dit keurmerk zijn gemakkelijk te vinden op de website van het keurmerk. De eisen zijn in het Nederlands geschreven. De duurzaamheidseisen zijn heel specifiek opgesteld en daarom goed te controleren. Op de website van het keurmerk vind je algemene informatie over wat het keurmerk wil bereiken, welke problemen het wil aanpakken en op welke manier het dat wil doen. Maar het vertelt niet welke dilemma's het daarbij tegenkomt. De keurmerkeigenaar heeft uitgebreid antwoord gegeven op onze vragen over het betrekken van andere belanghebbenden bij het doorontwikkelen van de eisen. Deze informatie staat ook op zijn website. Belanghebbenden met verschillende achtergronden zijn betrokken bij het (verder) ontwikkelen van de duurzaamheidseisen. Zo zorgt de keurmerkeigenaar ervoor dat er een breder beeld ontstaat en dat er meer vertrouwen is in de gemaakte keuzes dan wanneer hij dit allemaal zelf zou bepalen.
Het is belangrijk dat keurmerken nadenken over hun impact. Dit keurmerk vertelt hoe het de impact in kaart brengt of wil gaan brengen, maar deze informatie is erg beperkt. Eerste stappen zijn gezet.
Ieder jaar controleert een onafhankelijke (geaccrediteerde) organisatie of de gecertificeerde producenten de eisen van het keurmerk ook echt naleven. Een deel van deze controles wordt niet van tevoren aangekondigd. Het keurmerk vertelt heel precies welke gevolgen er zijn als er (tijdelijk) niet voldaan wordt aan de eisen die het stelt. De organisatie die de controles uitvoert, bepaalt wat de gevolgen zijn. Het keurmerk heeft een systeem opgezet waarmee het gecertificeerde producten in de hele keten kan volgen. Alle schakels in de keten moeten gecertificeerd zijn. Zo weet je dat het product dat je koopt geproduceerd is volgens de eisen van het keurmerk.
Er is nog veel meer te lezen over de milieubelasting van vlees.