ASC is een keurmerk voor gekweekte vis, schaal- en schelpdieren en zeewier. Eigenaar is de Aquaculture Stewardship Council, een internationale organisatie die zich wereldwijd inzet voor verantwoorde visproductie. ASC heeft verschillende eisen voor verschillende vissoorten. Het ambitieniveau verschilt ook: als productie van een soort meestal al duurzamer gebeurt, zijn de eisen daarvoor strenger dan bij een soort waar de sector nog niet zo ver is. Zo moet elke productievorm op een gepast niveau verduurzamen. Op termijn wordt de lat bovendien steeds hoger gelegd. Voor de bepaling van het ambitieniveau op het gebied van duurzaamheid kijken we in deze beoordeling naar de algemene eisen die voor alle vissoorten gelden en naar de specifieke eisen voor kweekzalm.
ASC
Topkeurmerk
Laatste screening: september 2025
Thema's
Kwekers moeten onder ASC jaarlijks de broeikasgasuitstoot per kilo eetbaar product berekenen, en doelen stellen om deze klimaatimpact te verlagen. ASC is het enige keurmerk op vis dat deze eis stelt. Om natuurlijke ecosystemen te beschermen, mag een kweekfaciliteit niet in beschermd gebied liggen en geen negatief effect hebben op kwetsbare gebieden in de omgeving. Waterrijke ecosystemen (wetlands) mogen sinds 1999 niet zijn omgezet in kwekerijen, en als dit wel is gebeurd, moet het gebied voor tenminste de helft zijn hersteld. Hierover moet gerapporteerd worden aan ASC. Er moet een risico-inschatting worden gemaakt over interacties met wilde dieren, en deze dieren mogen niet gewond raken of sterven. Ontsnappingen van dieren uit het kweeksysteem moeten worden voorkomen. Ook afvalstoffen (bijvoorbeeld ongegeten voer en ontlasting) die uit het systeem komen, mogen geen negatieve effecten op het ecosysteem hebben. ASC heeft een eigen voerstandaard. ASC-kwekerijen mogen alleen ingrediënten voor het voer gebruiken die verantwoord geproduceerd of gevangen zijn volgens deze voerstandaard, wat de milieubelasting/impact van het voer beperkt. Kwekerijen mogen geen jonge vissen in het wild vangen om verder op te kweken. Alleen jonge vissen uit kweek mogen worden gebruikt voor verdere kweek. Ten slotte zijn er eisen voor verantwoord gebruik van zoet water in gebieden met waterschaarste, en aan de mate van vervuiling van water dat naar het omliggende waterlichaam stroomt.
De bassins moeten dagelijks worden gecheckt op sterfte en dode dieren moeten om de dag verwijderd worden. Stervende vissen moeten op humane wijze gedood worden. De kweekfaciliteit moet voldoen aan soortspecifieke limieten voor sterfte, overleving en herstel. Er moet een gezondheids- en welzijnsplan zijn, waarin staat hoe deze gewaarborgd worden en hoe gedrag en schade aan de dieren worden gemonitord, evenals de waterkwaliteit. Antibiotica mag niet preventief of als groeibevorderaar gegeven worden, en er moet aangetoond worden dat er steeds minder antibiotica gebruikt wordt. Als ziekte uitbreekt moeten dieren behandeld worden of gedood worden. Er zijn gedetailleerde eisen aan waterkwaliteit. Zaken als bezettingsgraad die het dierenwelzijn bepalen, worden regelmatig gemonitord aan de hand van welzijnsindicatoren.
Voer moet worden gegeven op basis van soort- en levensfasespecifieke behoeftes. Er zijn ook protocollen voor hoe met de dieren omgegaan wordt in specifieke situaties. Als de dieren bij elkaar gedreven worden om ze te bijvoorbeeld te oogsten, moet dit geleidelijk gebeuren, en er is een soortspecifieke maximumtijd dat dieren uit het water mogen zijn en moeten vasten. Monitoring van abnormaal gedrag moet ook gebeuren volgens een protocol. De vissen moeten effectief worden verdoofd voordat ze gedood worden, en direct bewustzijnsverlies moet gecheckt worden. Er zijn toegestane en verboden dodingsmethodes.
Viskwekerijen moeten een geschreven mensenrechtenbeleid hebben. ASC schrijft voor dat ze de International Labour Organisation (ILO) Convention-bepalingen moeten volgen. Dat betekent dat er geen gedwongen, geketende of verplichte arbeid is, of mensenhandel. Kinderarbeid is verboden; werken mag school niet in de weg zitten. Werken vanaf 15 jaar mag alleen na school en geen het mag niet om gevaarlijk werk gaan. Discriminatie, intimidatie en geweld zijn ook verboden. Vakbondsvrijheid wordt actief benoemd, net als het recht op gezamenlijke onderhandelingen. Alle werknemers moeten een gezondheids- en veiligheidstraining, en goede persoonlijke beschermingsmiddelen krijgen. De werkplek moet veilig zijn en werknemers moeten toegang hebben tot schoon sanitair en drinkwater, en een schone pauzeruimte.
Lonen zijn ten minste het wettelijk minimumloon en worden bepaald met een methodologie. Ze worden vergeleken met een ‘leefbaar inkomen’-benchmark. Als de inkomens lager zijn dan in de benchmark, dan moet er een plan worden opgesteld om deze te verbeteren.
Het beleid over betaling moet duidelijk zijn en werknemers moeten hiermee instemmen voordat ze beginnen met werken, of voordat ze ervoor migreren. Ze worden ten minste maandelijks uitbetaald. Zwangerschapsverlof is minimaal 14 weken met terugkeergarantie, en vrouwen krijgen minimaal twee derde van hun salaris doorbetaald. Er moet een maximum aan werkuren per dag en week zijn vastgelegd, en er zijn minimale rustpauzes gedefinieerd. Overuren worden vrijwillig gemaakt en zijn niet structureel.
Indien huisvesting wordt aangeboden, moet dit veilig en schoon en tegen een redelijk huurbedrag zijn. Er moet een klachtensysteem zijn dat ook gemakkelijk toegankelijk is voor lokale gemeenschappen. De klachten moeten worden geregistreerd en binnen 90 dagen moet er een reactie of actie volgen. De kweekfaciliteit mag geen negatieve effecten hebben op de rechten van de lokale bevolking of op plekken van speciaal cultureel, economisch, ecologisch, religieus of spiritueel belang. De kweekactiviteiten mogen ook niet in de weg zitten van de voedselzekerheid van de lokale bevolking.
ASC stelt als enige keurmerk globaal dezelfde sociale eisen aan de productielocaties van voer.
Dit keurmerk maakt op de eigen website in het Engels duidelijk welke eisen het aan duurzaamheid stelt. De eisen zijn in het Engels geschreven. De eisen zijn heel specifiek opgesteld en daarom goed te controleren. Op de website van het keurmerk vind je algemene informatie over wat het keurmerk wil bereiken, welke problemen het wil aanpakken en op welke manier het dat wil doen. Er staat ook bij welke dilemma's het daarbij tegenkomt én hoe het daarmee omgaat. Omdat de eigenaar van dit keurmerk voldoet aan de regels van ISEAL, kun je erop vertrouwen dat hij andere belanghebbenden betrekt bij de verdere ontwikkeling van de eisen. Op de website van het keurmerk lees je hoe hij dat precies doet. Zo zorgt hij ervoor dat er een breder beeld ontstaat en dat er meer vertrouwen is in de gemaakte keuzes dan wanneer de eigenaar van het keurmerk dit allemaal zelf zou bepalen.
Het is belangrijk dat keurmerken nadenken over hun impact. Dit keurmerk legt voldoende uit over hoe het de impact in kaart brengt of wil gaan brengen. Het zet goede stappen voor de impactrapportage.
Dit keurmerk is ‘ISEAL Code Compliant’. Dit betekent dat het voldoet aan de gedragscode van de ISEAL Alliance, een wereldwijde organisatie die als doel heeft de ambitie, geloofwaardigheid en impact van duurzaamheidsstandaarden te vergroten. Het keurmerk vertelt welke gevolgen er zijn als er (tijdelijk) niet voldaan wordt aan de eisen die het stelt. De organisatie die de controles uitvoert, bepaalt wat de gevolgen zijn.Het keurmerk heeft een systeem opgezet waarmee het gecertificeerde producten in de hele keten kan volgen. Alle schakels in de keten moeten gecertificeerd zijn. Zo weet je dat het product dat je koopt geproduceerd is volgens de eisen van het keurmerk.
Meer informatie?
Er is nog veel meer te lezen over de milieubelasting van vis.