Demeter is het keurmerk van de biologisch-dynamische landbouw. Demeter-voedingsmiddelen zijn geproduceerd volgens de Europese regels voor biologische landbouw (zie EU-biologisch). Maar Demeter-boeren zetten nog extra stappen voor meer duurzaamheid. De biologisch-dynamische landbouw komt voort uit de antroposofie en gaat uit van samenhang tussen mens, plant, dier, bodem en kosmos.
Demeter
Topkeurmerk
Laatste screening: september 2025
Thema's
De milieueisen zijn gebaseerd op die van het keurmerk EU-biologisch. Biologische bedrijven gebruiken heel beperkt bestrijdingsmiddelen, en dan alleen natuurlijke middelen, geen chemische. Ze proberen ziekte, plagen en onkruid te voorkomen met teeltmaatregelen. Er zijn eisen aan energiegebruik of aan vermindering van broeikasgasuitstoot, hoewel het verbod op kunstmest wel veel uitstoot voorkomt, omdat er heel veel energie nodig is voor productie van kunstmest. Daarbovenop moeten Demeter-boeren ten minste 10% van hun bedrijf inrichten ter ondersteuning van de biodiversiteit en werken ze met strengere normen voor mest, om de stikstofaanvoer te beperken en de bodemvruchtbaarheid zo goed mogelijk te houden. Het merendeel van het voer moet van het eigen bedrijf komen (minimaal 80%, in plaats van 70% bij EU-biologisch). Daardoor blijft de import van veevoer en eventuele daarmee gepaard gaande tropische ontbossing beperkt.
Ten aanzien van dierenwelzijn is er aandacht voor het type huisvesting, met voldoende ruimte en middelen voor soorteigen gedrag en ongehinderde voeding. Er is aandacht voor sociaal gedrag en kalveren moeten zo snel mogelijk met elkaar in contact gebracht worden. Vanaf de tweede week leven ze in groepen samen. Vloeren moeten dicht en bedekt met strooisel zijn en mogen niet glad zijn. Demeter-koeien krijgen minimaal 180 dagen per jaar weidegang. Er moet buiten ook schaduw en beschutting zijn voor verschillende weersomstandigheden. Ziektepreventie moet door keuzes in de werkwijze gebeuren, niet met medicatie (zoals antibiotica). Zieke dieren moeten wel meteen behandeld worden, alle gebruikte medicatie (alleen op voorschrift van dierenarts) moet worden geregistreerd. Onthoornen is verboden en er mogen ook geen onthoornde dieren op het bedrijf zijn. Dieren krijgen zoveel mogelijk ruwvoer, maar minimaal 75% van het rantsoen op jaarbasis. Lijden, pijn en stress moeten tijdens het hele leven worden vermeden of tot een minimum beperkt, inclusief voor en tijdens de slacht. Er mogen geen reguliere kalmeringsmiddelen en pijnlijke dwangmiddelen worden ingezet bij transport. De transporttijd mag maximaal 60 minuten zijn.
De producent krijgt extra betaald voor duurzaamheidsinspanningen die het keurmerk vraagt.
De duurzaamheidseisen van dit keurmerk zijn gemakkelijk te vinden op de website van het keurmerk. De eisen zijn in het Nederlands geschreven. Veel duurzaamheidseisen zijn specifiek opgesteld en daarom goed te controleren, maar dat is niet voor álle eisen zo. Op de website van het keurmerk vind je algemene informatie over wat het keurmerk wil bereiken, welke problemen het wil aanpakken en op welke manier het dat wil doen. Er staat ook bij welke dilemma's het daarbij tegenkomt én hoe het daarmee omgaat. welke dilemma's het daarbij tegenkomt én hoe het daarmee omgaat. De eigenaar van dit keurmerk heeft uitgebreid antwoord gegeven op onze vragen over het betrekken van andere belanghebbenden bij het door ontwikkelen van de eisen. Maar deze informatie staat niet allemaal op zijn website. Belanghebbenden met verschillende achtergronden zijn betrokken bij het (verder) ontwikkelen van de duurzaamheidseisen. Zo zorgt de keurmerkeigenaar ervoor dat er een breder beeld ontstaat en dat er meer vertrouwen is in de gemaakte keuzes dan wanneer hij dit allemaal zelf zou bepalen.
Het is belangrijk dat keurmerken nadenken over hun impact. Dit keurmerk legt voldoende uit over hoe het de impact in kaart brengt of wil gaan brengen. Het zet goede stappen voor de impactrapportage.
Ieder jaar controleert een onafhankelijke en speciaal daarvoor aangewezen (geaccrediteerde) organisatie of de eisen over het biologisch werken ook echt worden nageleefd. Een deel van deze controles wordt níet van tevoren aangekondigd. Naleving van de extra eisen van Demeter bovenop EU-biologisch wordt soms door onafhankelijke, en soms door controleurs van Demeter gecontroleerd. Het keurmerk vertelt dat er gevolgen zijn als er (tijdelijk) niet voldaan wordt aan de eisen die het stelt en dat legt het in het algemeen uit. Een onafhankelijke commissie bepaalt wat de gevolgen zijn. Het keurmerk heeft een systeem opgezet waarmee het gecertificeerde producten in de hele keten kan volgen. Zo weet je dat het product dat je koopt geproduceerd is volgens de eisen van het keurmerk.
Meer informatie?
Er is nog veel meer te lezen over de milieu-impact van zuivel.