Fairtrade (vroeger in Nederland Max Havelaar) richt zich op kleinschalige boeren in ontwikkelingslanden die in coöperaties samenwerken, en helpt hen een betere positie te verkrijgen in de handelsketen. Voor sommige producten kunnen ook plantages zich onder Fairtrade laten certificeren. De eisen voor plantages richten zicht op een beter bestaan voor de arbeiders. Het beeldmerk is te vinden op koffie, thee en cacao, maar ook op tropische voeding. Wanneer het logo een witte achtergrond heeft, gaat het alleen om een Fairtrade-gecertificeerd ingrediënt, niet om het hele product.
Fairtrade
Topkeurmerk
Laatste screening: september 2025
Thema's
Fairtrade is opgezet als een ontwikkelingsmodel, zodat ook boeren in een slechte, afhankelijke positie de kans krijgen om aan te sluiten. Naast de verplichte eisen zijn er ook ontwikkeleisen om geleidelijke verbetering te bereiken. Fairtrade begeleidt de boeren om te voldoen aan steeds meer ontwikkeleisen. Daarom hebben wij deze ontwikkeleisen ook meegenomen in de beoordeling.
Er is aandacht voor het beperken van de klimaatimpact, voor de bodemkwaliteit, grondstoffen en afval en waterbeheer. Boeren moeten een procedure hebben voor het voorkomen van ontbossing. De biodiversiteit, watergebieden en gebieden met een hoge natuurwaarde moeten worden beschermd en verbeterd. Geïntegreerde plaagbestrijding wordt gestimuleerd en werknemers moeten getraind zijn om de gebruikte middelen op de juiste manier toe te passen. De gewaskeuze en teeltpraktijk sluiten aan bij de lokale omstandigheden, met aandacht voor een veranderend klimaat. Ook andere maatregelen moeten de teelt klimaatbestendig maken. Koffieboeren moeten specifiek aan de slag gaan om milieurisico’s weg te nemen die de opbrengst en klimaatbestendigheid van de teelt beïnvloeden.
Op sociaal vlak volgen de eisen de bepalingen van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) van de Verenigde Naties en ze gaan op verschillende punten nog verder. Kinder- en dwangarbeid en discriminatie zijn verboden, en eventuele gevallen van dwangarbeid moeten worden hersteld en voor de toekomst worden voorkomen. Vakbondsvrijheid is gegarandeerd en wordt gestimuleerd vanuit de werkgever. De werkomgeving moet veilig zijn, bijvoorbeeld door training over gebruik en opslag van gevaarlijke stoffen, het beschikbaar stellen van persoonlijke beschermingsmiddelen bij gevaarlijk werk, en het aanbieden van schoon water, sanitair en eerstehulpfaciliteiten. Lonen voor alle werknemers moeten ten minste het nationale minimumloon volgen en moeten geleidelijk worden verhoogd tot boven het regionaal gemiddelde. Loon mag nooit worden ingehouden als disciplinaire maatregel. Tijdelijke werknemers hebben dezelfde voordelen als vaste krachten en waar dat niet mogelijk is, moet hiervoor worden gecompenseerd. Contracten in de handelsketen worden voor meerdere jaren afgesloten en een minimumafname wordt in de contracten vastgelegd. Dat biedt de boeren zekerheid.
De door Fairtrade vastgestelde minimumprijs voor gecertificeerde producten vormt een vangnet voor de kosten die boeren maken voor hun duurzamere productie. Daarnaast moeten kopers een premie betalen aan de coöperatie of plantage. De deelnemende boeren of arbeiders beslissen zelf hoe deze wordt besteed; dit kan voor de coöperatie of plantage zijn, maar de investering kan ook ten goede komen aan de lokale gemeenschap.
Dit keurmerk maakt op de eigen website in het Engels duidelijk welke eisen het aan duurzaamheid stelt. De eisen zijn in het Engels geschreven. Ze zijn heel specifiek opgesteld en daarom goed te controleren. Op de website van het keurmerk vind je algemene informatie over wat het keurmerk wil bereiken, welke problemen het wil aanpakken en op welke manier het dat wil doen. Er staat ook bij welke dilemma's het daarbij tegenkomt én hoe het daarmee omgaat. Omdat de eigenaar van dit keurmerk voldoet aan de regels van ISEAL, kun je erop vertrouwen dat hij andere belanghebbenden betrekt bij de verdere ontwikkeling van de eisen. Op de website van het keurmerk lees je hoe hij dat precies doet. Zo zorgt hij ervoor dat er een breder beeld ontstaat en dat er meer vertrouwen is in de gemaakte keuzes dan wanneer de eigenaar van het keurmerk dit allemaal zelf zou bepalen.
Het is belangrijk dat keurmerken nadenken over hun impact. Dit keurmerk legt voldoende uit over hoe het de impact in kaart brengt of wil gaan brengen. Het zet goede stappen voor de impactrapportage.
Dit keurmerk is ‘ISEAL Code Compliant’. Dit betekent dat het voldoet aan de gedragscode van de ISEAL Alliance, een wereldwijde organisatie die als doel heeft de ambitie, geloofwaardigheid en impact van duurzaamheidsstandaarden te vergroten. Het keurmerk vertelt dat er gevolgen zijn als er (tijdelijk) niet voldaan wordt aan de eisen die het stelt en dat legt het in het algemeen uit. De organisatie die de controles uitvoert, bepaalt wat de gevolgen zijn. Het keurmerk heeft een systeem opgezet waarmee het gecertificeerde producten in de hele keten kan volgen. Alle schakels in de keten moeten gecertificeerd zijn. Zo weet je dat het product dat je koopt geproduceerd is volgens de eisen van het keurmerk.
Meer informatie?
Er is nog veel meer te lezen over de milieubelasting van chocolade.